ورود روزنامه به ایران

آغاز پیدایش روزنامه در ایران :

ورود روزنامه به ایران : قدیمی ترین روزنامه که به زبان فارسی در ایران منتشر شده ، روزنامه ایست که حدود سال ۱۲۵۳ قمری به مدیری میرزاصالح شیرازی در تهران تاسیس و طبع گردیده است از روز نامه مذکور با همه تفحص و کوششی که بعمل آمد ، نسخه ای بدست نیامد و تنها اطلاعی که در باره آن داریم ، شرحی است که در مجله انجمن آسیائی ( جلدپنجم سال ۱۸۳۹) نوشته شده .

در مجله مذکور تحت عنوان ( روزنامه ایرانی ) شرحی ذکر گردیده که بطور خلاصه این است : در قرن سیزدهم یعنی در حدود سنه ۱۲۵۳ قمری در تهران روزنامه بمدیری میرزا صالح شیرازی تأسیس وطبع شده ، این روزنامه روی دو ورق بزرک که در یک طرف آن با خط روشن و نزدیک بهم مطالبی چاپ گردیده و طرف دیگر سفید است !
مجموع سطور آن با عنوان مقالات ۲۱۷ سطر است که هر شماره تحت این عنوان اخبار وقایع شهر محرم الحرام ۱۲۵۳ قمری در دارالخلافه تهران انطباع یافته ، شروع میگردد و پس از آن تحت عنوان ” اخبار ممالک شرقیه ، وقایع طهران و سایر ” ایالات و ولایات ایران درج و در زیر عنوان ( اخبار ممالک غربیه ) اوضاع ترکیه و اروپا شرح داده شده است ، مدت انتشار این روزنامه مانند آغاز تاسیس آن معلوم نیست و بنابراین وجود آن را نمیتوان آغاز نشر روزنامه در ایران دانست .

روزنامه در زمان امیر کبیر :

ورود روزنامه به ایران بطور مرتب و منظم از اقدامات میرزا تقی خان امیر کبیر ، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه است و این مرد بزرک مانند اقدامات مفید و اساسی دیگری که در ایران انجام داد ، بتاسیس روزنامه  “نظیر جراید اروپا” اقدام نمود و در دوران وزارت خود روزنامه ای بنام وقایع اتفاقیه تاسیس و منتشر کرد ! در حقیقت آغاز انتشار و شیوع روزنامه در ایران از زمان ناصرالدین شاه است و در این دوره است که روزنامه وقایع اتفات به منتشر گردید و بعدا با تغییر اسم بنامهای (ایران سلطانی ) و ( ایران ) ، انتشار یافت .

روزنامه در زمان ناصرالدین شاه :

در زمان ناصرالدین شاه اغلب جراید دولتی بوده و در پایتخت منتشر میشده و اگر احیانا در بعضی از ولایات از قبیل اصفهان و تبریز و فارس روز نامه انتشار یافته تهت نظر حکام وقت بوده است ، در وزارت انطباعات که یکی از وزارت خانه های مهم ان زمان بوده اداره باسم ( اداره دارالطباعه مبارکه) وجود داشته که وظیفه آن تنظیم مطالب و انتشار روزنامه های دولتی بوده است .
ریاست اداره دار الطباعه مدتها بعهده صنیع الدوله که از رجال مطلع و دانشمند و آشنا بزبانهای خارجی است ، محول بوده و در زمان تصدی همین صنیع الدو له است که بعد از ورود روزنامه به ایران سه روزنامه قدیمی و مهم ایران و مریخ و علمی منتشر کرده است .
هر کدام از این روزنامه ها نویسنده و مترجم وتشکیلاتی داشته و تمام بریاست صنیع الدوله که مترجم مخصوص ناصرالدین شاه نیز بوده ، اداره می شده است .

صنیع الدوله که بود ؟

محمد حسن خان رئیس دارالطباعه دولتی در اثر عشق وافر و علاقه مفرطی که بنشر جراید دولتی نشان داد. در مدت کوتاهی خدماتش مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت و در نتیجه در ربیع الثانی ۱۲۸۸ قمری موفق بدریافت لقب ( صنیع الدوله) از شاه گردید ، سواد دستخط اعطای این اقب در جلد سوم کتاب مر أت البلدان بدینقسم ذکر شده است .
« چون ترقیات حاصله دار الطباعه همایونی از حسن مراقبت واهتمامات کامله محمد حسن خان پیش خدمت و مترجم مخصوص و رئیس دار الطباعه کل ممالک ایران مشهود افتاده خاطر ما را کاملا خوشنود داشته است ، او را بلقب صنیع الدوله مخاطب فرمودیم که موجب امتیاز و افتخار او شده بشمول الطاف علیه بیشتر در خدمت محوله بخود اهتمام نماید ، فی شهر ربیع الثانی ، قوی ئیل سنه ۱۲۸۸ .

صنیع الدوله و ناصرالدین شاه :

پس از یکسال یعنی در سال ۱۲۸۹ مجددا صنیع الدوله مورد لطف ناصرالدین شاه قرار گرفته و دریافت یک قطعه گل کمر مرصع نائل میگردد . سواد فرمانی که در این باب خطاب بمشیرالدوله “صدر اعظم ” نوشته شده بدین قرار است : جناب صدر اعظم در این یک سال گذشته که خدمت طبع و انتشار روزنامه دولتی بعهده محمد حسن خان صنیع الدوله محول شد موافق تعهدات خود فقرات قرار نامه این امر را اجرا کرده خوب از عهده برآمده است این اوقات که اداره اوراق دولتی باو رجوع شده برای تشویق خاطر او و علامت عنایت ملوکانه یک قطعه گل کمر مرصع باو اعطا و مرحمت شود که در انجام خدمت بیشتر ساعی شده و سرافرازی حاصل نماید ، شهر محرم الحرام ۱۲۸۹ .